Nghe đọcVua Tự Đức (1829-1883), tên thật là Nguyễn Phúc Hồng Nhậm, vị vua thứ 4 của nhà Nguyễn – Vương triều phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam, và cũng chính là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất của vương triều Nguyễn (tổng cộng 36 năm, trị vì từ năm 1847 đến 1883, lấy vương hiệu là Dực Tông Anh Hoàng Đế).
Nói đến vua Tự Đức là nói đến một người con hiếu thảo với mẹ của mình là Hoàng Thái hậu Từ Dũ (1810 – 1902). Thái hậu Từ Dũ hàng ngày thường dạy con cách nói năng, đi đứng cho đúng phép tắc, chứ không để chơi bời lêu lổng. Hàng sáng hoàng tử được dạy học, nếu lỡ quên mất hay lười biếng thì Thái hậu tùy theo đó mà la rầy răn bảo. Nếu hoàng tử chưa thuộc thì Thái hậu nhắc ngồi ngay ngắn, học cho kỳ thuộc mới thôi, dù có trò vui diễn ra ngay gần trước mắt cũng không cho hoàng tử xem. Vua từ nhỏ đã sáng dạ nên học các sách khoảng trong nửa ngày đã thuộc, lại cũng nhờ biết kính sợ lời dạy bảo nghiêm khắc mới được như vậy. Vương Tử ít khi bị đánh mắng, bất đắc dĩ, phạm tội nặng quá Thái hậu mới đánh đòn, nhưng đánh xong mẹ lại khóc. Vua Tự Đức cũng nhớ trận đòn roi của vua cha khi một lần phạm lỗi: “Người không mấy khi răn dạy, chứ đã răn dạy thì ta cố chí vâng theo”. Niềm vui Hồng Nhậm đem lại cho cha là những lần làm được thơ đối. Nhờ ham học và thông minh, Hồng Nhậm được vua Thiệu Trị yêu quý, đi đâu thường dắt theo.
Trong 36 năm trị vì đất nước, vua Tự Đức rất coi trọng bổn phận làm con, luôn tuân thủ rất nghiêm “lịch làm việc – lịch làm con” do chính mình tự đặt ra, chính vì thế hai công việc này thực hiện rất đúng và đều đặn. Vào các ngày chẵn, vua cùng đoàn tùy tùng vào Hậu cung vấn an sức khỏe mẫu hậu, còn các ngày lẻ thì thiết triều hoặc lo công việc triều đình, trong một tháng chầu cung 15 lần, ngự triều 15 lần, cứ như thế suốt 36 năm không sai một ngày nào. Khi vua chầu cung thì tâu chuyện này chuyện kia, việc nhà, việc nước, việc xưa, việc nay với mẫu hậu. Đức Từ Dũ thuộc sử sách đã nhiều mà biết việc đời cũng rộng. Khi Đức Từ Dũ ban câu nào hay, nhưng lời mẫu hậu truyền dạy vua cảm thấy đáng lưu tâm thì liền biên ngay vào một quyển gọi là “Từ Huấn Lục”. Cuốn sách này vua luôn mang trong mình, khi rảnh lại mang ra nghiền ngẫm. Vua Tự Đức ngoan hiền, là một người con chí hiếu, ông đã làm sáng hơn cái đức của cha mẹ và mang lại tiếng thơm cho vương triều.
Lời bàn:
Đức Từ Dũ là người mẹ vô cùng hạnh phúc vì có một người con dù ngồi trên ngai vàng, là người đứng đầu một quốc gia nhưng luôn giữ đúng bổn phận làm con, luôn tôn kính và chăm sóc, tình cảm với người sinh thành. Sự hiếu thảo với mẹ, thương dân chúng của vua Tự Đức không phải tự dưng mà có, mà nó được hình thành bởi sự dạy dỗ của một người mẹ nhân từ nhưng vô cùng nghiêm khắc. Điều này như một minh chứng cho thấy tầm quan trọng của người làm cha mẹ trong gia đình, trong vai trò giáo dục con cái.
Sự hiếu thảo của vua Tự Đức với cha mẹ đã để lại cho hậu thế ngày nay bài học quý giá về “Đạo làm con”, răn dạy mỗi con người chúng ta phải biết ngoan ngoãn nghe lời dạy bảo của cha mẹ, phải biết chăm lo, phụng dưỡng̣ những đấng sinh thành dù bản thân có đảm nhận chức vụ gì đi chăng nữa.
